Μόλις τρεις μέρες πριν τη
συνηθισμένη αναχώρηση μου μετά το τέλος της γιορτής του Πάσχα...και ήδη
εντόπισα μέσα μου ένα μικρό άγχος...που -έστω και ασυναίσθητα- βιώνω κάθε φορά
που πρέπει να αλλάξω περιβάλλον ή να τροποποιήσω ξανά (σε οποιοδήποτε βαθμό) την
καθημερινότητά μου. Άνοιξα τα μάτια μου και το πρώτο πράγμα που ένιωσα ήταν ένα
ανεπαίσθητο φτερούγισμα στην καρδιά και στο στομάχι..το οποίο και με ακολούθησε
μέχρι τις μεσημεριανές ώρες, όπου μετά από μία μεγάλη βόλτα στο κέντρο της
πόλης και έναν χαλαρό κι απολαυστικό καφέ στην Πλατεία Αντίκα με φίλη μου
αγαπημένη, επέστρεψα σπίτι για φαγητό, περισυλλογή (αναγκαία πάντα) και
ξεκούραση (από τι θα μου πείτε- δεν έχει σημασία θα απαντήσω!)...
Έπιασα
πολλές φορές τον εαυτό μου κατά τη διάρκεια αυτού του πρωινού καφέ
να είναι αφηρημένος και βυθισμένος σε σκέψεις άλλοτε πρακτικές, όπως
"πρέπει να ετοιμάσω βαλίτσες, το τζιν μου και η γκρι ζακέτα μου
χρειάζονται πλύσιμο, να μην ξεχάσω να πάρω μαζί μου και ένα τσουρέκι της μαμάς,
να κατεβάσω από το πατάρι όλα τα καλοκαιρινά μου ρούχα...ωχ πάλι μία προίκα θα
κουβαλήσω(!), να μην ξεχάσω να πληρώσω τη δόση για το αμάξι αύριο, λογικά τώρα θα μου έχει έρθει και το ρεύμα...", κι άλλοτε πιο συναισθηματικές, όπως "μα αφού περνάω τόσο
όμορφα εδώ, γιατί πάλι να λέω "αντίο" σε τόσα πρόσωπα"...Και
είναι τόσο κουραστικό ώρες ώρες να μην ελέγχεις το μυαλό σου και ουσιαστικά να
χάνεις κάποια μικρά επεισόδια από αυτά που σου συμβαίνουν...επειδή ακριβώς το
άγχος σε μεταφέρει συνέχεια στο μέλλον...είτε αυτό αφορά τις επόμενες ώρες είτε
τις επόμενες μέρες (ίσως και μήνες)...
Από
μικρή θυμάμαι τη λέξη "άγχος" να την έχω ψωμοτύρι, όπως λέει και η
γιαγιά μου...και να μαλώνω με τον πατέρα μου κάθε φορά που ως μαθήτρια πριν από
κάποιες εξετάσεις τολμούσα να ομολογήσω πόσο αγχωμένη ένιωθα...«Δεν υπάρχει
άγχος όταν είναι προετοιμασμένος κάποιος… έχε πίστη στη γνώση και στον εαυτό
σου, κι όλα θα γίνουν.» (λες και αυτός ποτέ δεν αγχώθηκε για τα παιδιά του), μου έλεγε πάντα και 'γω νευρίαζα, τόσο μαζί του (γιατί
θεωρούσα ότι κρίνει τον τρόπο που λειτουργώ),όσο και με τον ίδιο μου τον εαυτό,
γιατί όπως τότε, έτσι και τώρα ακόμα αυτή την αγχωτική συμπεριφορά μου την αναλύω πολλές φορές ως δειλία ή ως φόβο αποτυχίας απέναντι σε κάποιο στόχο, μικρό ή
μεγάλο...Είχε δίκιο, όμως, τελικά; Κι αν ναι, είναι όντως μόνο η γνώση που σε
καθιστά ψύχραιμο και γεμάτο αυτοπεποίθηση; Κι αν όχι, τότε φταίει η έλλειψη
παιδείας, η έλλειψη ικανοποιητικών συνθηκών διαβίωσης (δεν τολμώ να πω
ιδανικών)και ευκαιριών αξιοποίησης των ικανοτήτων σου ή ίσως ακόμη κάτι πιο
βαθύ, όπως η ανεπαρκής σχέση με τον εαυτό σου;
Προφανώς,
τα λόγια του πατέρα μου είχαν άλλη ουσία τότε που ήμουν 12 και 14 χρονών...και
άγγιζαν την προσωπικότητά μου και τις πράξεις μου με έναν τελείως διαφορετικό
τρόπο απ' ότι ίσως τώρα...που οι προβληματισμοί μου και τα όποια προβλήματά μου
είναι σαφώς πολλά επίπεδα πιο πάνω από το αν έγραψα 17 στο διαγώνισμα στην
χημεία, αν έβγαλα ικανοποιητικό μέσο όρο τριμήνου, αν πήρα το DELF στα γαλλικά
ή το Lower στα αγγλικά...χωρίς να θέλω να μειώσω αυτά τα παιδικά μας
"επιτεύγματα", εφόσον υπήρξαν και οι βάσεις - σε ένα μεγάλο βαθμό-
του πως εξελιχθήκαμε και του τί καταφέραμε να γίνουμε (ή τουλάχιστον έτσι θέλω
να πιστεύω)...
Επομένως,
τί είναι άγχος ουσιαστικά; Πώς το βιώνουμε; Έχει συμπτώματα ορατά; Πόσο μας
επηρεάζει στον τρόπο που ζούμε και αντιδρούμε; Μπορούμε να το αποκλείσουμε
τελείως από τη ζωή μας ή απλά μαθαίνουμε να προχωράμε μαζί του; Πότε μιλάμε για
δημιουργικό άγχος και πότε για αυτοκαταστροφικό; Είναι τα ψυχοσωματικά
συμπτώματα η νέα νόσος της πολύπλοκης εποχής μας;
Προσωπικά,
κατά τη διάρκεια της τελευταίας επταετίας (επικεντρώνομαι κυρίως σε αυτό το
χρονικό διάστημα γιατί πρόκειται για μία μακράν περίοδο μεγάλου πνευματικού
κόπου και συναισθηματικής υπερχείλισης από εσωτερικές αναζητήσεις τύπου Είμαι αρκετά καλή ως καθηγήτρια, ως φίλη, ως αδερφή, ως κόρη, ως σύντροφος, ως άνθρωπος...), θεωρώ ότι στις φάσεις έντονου στρες,
πίεσης και υπερβολικής άσκησης του μυαλού παρουσίαζα διαταραχές στον ύπνο μου
(ανησυχία, εμμονή με την ώρα), στη διατροφή μου (απουσία αίσθησης της πείνας),
και φυσικά στη διάθεσή μου, η οποία πολλές φορές θα με "κρατούσε"
μακρυά από κοινωνικές συναναστροφές και εκδηλώσεις...εφόσον για κάποια άτομα
(όπως εγώ) η εσωστρέφεια είναι ο μόνος δρόμος για αναδιοργάνωση και
επανεκκίνηση... Και ευτυχώς, αυτά τα "ελαφρά" συμπτώματα, που ήταν
πάντα ο μόνος και ο πιο σωστός τρόπος της ψυχής και του μυαλού μου να
"φωνάξουν" μέσω του σώματός μου ότι κάτι δεν κάνω σωστά, ούτε με
εξάντλησαν ούτε με αποσυντόνισαν σε σημείο ολικής αυτοκαταστροφής...
Είναι,
όμως, που μέρα με την μέρα αρχίζω και δίνω μεγαλύτερη προσοχή στο τρόπο που
λειτουργούν οι άνθρωποι δίπλα μου...και αντιλαμβάνομαι πόσο άγχος συσσωρευμένο
κουβαλάμε όλοι μας για χρόνια...για διάφορους λόγους...λες και η ανασφάλεια
έγινε δεύτερη φύση μας..Ζαλάδες, πονοκέφαλοι, πρόβληματα μνήμης, τσιμπήματα στο
στήθος, ταχύπνοια, ξηροστομία, εφίδρωση, σύνδρομο χρόνιας κοπώσεως, ανορεξία ή
αντίθετα αυξημένη όρεξη, σεξουαλικά προβλήματα, λιποθυμικές τάσεις....και πόσα
άλλα συμπτώματα ακόμα, που είτε η ίδια έχω παρατηρήσει μέσα από την καθημερινή
επαφή με πρόσωπα είτε τα ίδια τα πρόσωπα μου έχουν μαρτυρήσει και αναλύσει...
Όπως
σπεύδουν να μας εξηγήσουν πολλοί ψυχίατροι και ψυχολόγοι σήμερα, συνήθως όλα
αυτά τα συμπτώματα αποτελούν την σωματοποιημένη εξωτερίκευση συναισθημάτων ή
ψυχολογικών συγκρούσεων του ατόμου....με λίγα λόγια (όπως το καταλαβαίνω εγώ
δηλαδή), μπορεί το συναίσθημα και την εσωτερική φωνή μας συχνά να μην τα ακούμε,
αλλά το σώμα που νοσεί σίγουρα πρέπει να το καταλαβαίνουμε...Και σε αυτό το σημείο είναι
που ο καθένας ξεχωριστά οφείλει να αναρωτηθεί μέχρι ποιό σημείο μπορεί να αφήσει
το άγχος ως παράγοντα δημιουργικής εγρήγορσης να συντονίζει τις καθημερινές του
υποχρεώσεις, αλλά και σκέψεις...και από ποιο σημείο και μετά οφείλει να
θωρακίσει με κάγκελα ψυχραιμίας μυαλό και ψυχή, πριν η (συχνά μη αντικειμενική)
οπτική γωνία του απέναντι στην πραγματικότητα που ζει τον εγκλωβίσει σε μία
παθητική και ανασφαλή στάση ζωής...
Όποια
λύση επομένως και αν αναζητήσει κάποιος στο να βρει τον καταλληλότερο τρόπο
αντιμετώπισης του χρόνιου άγχους, το μόνο σίγουρο είναι ότι εξ' αρχής ομολόγησε
στον ίδιο του τον εαυτό ότι χρειάζεται βοήθεια...πράγμα πολύ ανθρώπινο, εφόσον
ουδείς τέλειος... Και δεν
θα μπορούσε κανείς να συνοψίσει την ουσία όλων των προαναφερθέντων καλύτερα από
έναν φιλόσοφο:
«Όπως
δεν θα έπρεπε να προσπαθείς να θεραπεύσεις τα μάτια χωρίς το κεφάλι, ή το
κεφάλι χωρίς το σώμα, έτσι δε θα έπρεπε να προσπαθείς να θεραπεύσεις το σώμα
χωρίς την ψυχή… γιατί το μέρος ποτέ δε θα είναι καλά αν δεν είναι καλά το
όλο.»
Για' μένα
όλα αυτά τα χρόνια, το ρόλο του "φιλόσοφου" συχνά τον
είχαν οι φίλοι μου (όπως αντίστοιχα και εγώ για αυτούς) ...σε μία
ευγενική προσπάθεια να με "ξεκουράσουν" κάποιες φορές από την
υπερ-μεγεθυμένη μέσα στο μυαλό μου αντίληψη των αποτυχιών μου, αλλά και των
επιτυχιών μου..Οπότε, δεν μπορώ παρά να αναρωτιέμαι: πόσο αντικειμενικός κριτής
του εαυτού σου παραμένεις...όταν κάποιες μέρες είναι σαν να περνάς και ένα νέο τεστ
αντοχών....με μόνιμο εξεταστή την ανασφάλεια....και κακό σύμβουλο το
άγχος;
Τώρα καταλαβαίνω γιατί λοιπόν τείνουμε να γίνουμε φιλόσοφοι τελικά...επειδή ίσως προσπαθούμε να αναλύσουμε αυτά που μας πονούν κι αυτά που δεν καταλαβαίνουμε...Μήπως, όμως γεμίσαμε θεωρία...και από πράξη τίποτα;
Καλησπέρα..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου